نحوه مراقبت از بخیه بعد از جراحی‌های زیبایی
در سال‌های اخیر، جراحی‌های زیبایی به یکی از رایج‌ترین روش‌های بهبود ظاهر و افزایش اعتمادبه‌نفس تبدیل شده‌اند. عمل‌هایی مانند جراحی سینه، بینی، شکم، لیپوماتیک یا لیفت صورت، هرچند با هدف زیباتر شدن انجام می‌شوند، اما همگی نیازمند دوره نقاهت و مراقبت دقیق پس از عمل هستند تا نتیجه‌ای مطلوب و ماندگار حاصل شود. یکی از مهم‌ترین بخش‌های این دوران، مراقبت از بخیه‌ها است. بخیه‌ها نه‌تنها نقش حیاتی در ترمیم زخم دارند، بلکه در زیبایی نهایی پوست و کاهش جای اسکار (جای زخم) نیز بسیار تأثیرگذارند. در این مقاله از کلینیک دکتر حامد کبیری، به بررسی اصولی‌ترین روش‌های مراقبت از بخیه پس از جراحی‌های زیبایی، نکات کلیدی دوران نقاهت و عوامل مؤثر بر بهبود سریع‌تر زخم‌ها می‌پردازیم.
بخیه در جراحی‌های زیبایی چیست؟
در تمام جراحی‌های زیبایی، پس از انجام اصلاحات مورد نظر، پوست باید به‌دقت در محل خود بسته شود تا روند ترمیم طبیعی بدن آغاز شود. این کار با استفاده از بخیه (Suture) انجام می‌شود. بخیه‌ها می‌توانند قابل جذب (جذب‌شونده) یا غیرقابل جذب باشند.
-
بخیه‌های قابل جذب معمولاً نیازی به کشیدن ندارند و طی چند هفته توسط بدن جذب می‌شوند. این نوع بیشتر در نواحی داخلی یا ظریف مانند سینه یا شکم استفاده می‌شود.
-
بخیه‌های غیرقابل جذب باید در زمان مشخصی توسط پزشک برداشته شوند. این نوع بیشتر در سطح پوست به کار می‌رود تا زخم بسته و تثبیت شود.
هدف از بخیه، نزدیک کردن لبه‌های پوست برای ترمیم سریع‌تر و جلوگیری از عفونت است. نوع بخیه، جنس نخ، و روش دوخت بر اساس محل جراحی و نوع پوست توسط جراح انتخاب می‌شود.
اهمیت مراقبت از بخیه بعد از جراحی‌های زیبایی
مراقبت صحیح از بخیه‌ها نقش اساسی در جلوگیری از عفونت، کاهش التهاب و بهبود ظاهر زخم دارد. حتی بهترین تکنیک جراحی بدون مراقبت صحیح، ممکن است با اسکار نامطلوب یا باز شدن بخیه همراه شود. در جراحی‌های زیبایی، زیبایی نهایی زخم (جای بخیه) از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین رعایت بهداشت، پرهیز از کشش بیش‌ازحد پوست و استفاده از پمادهای ترمیمی طبق تجویز پزشک، از اصول حیاتی مراقبت محسوب می‌شود.
مراحل و نکات مهم مراقبت از بخیه‌ها
در ادامه، مراحل اصلی و توصیه‌های کاربردی برای مراقبت از بخیه‌ها پس از عمل آورده شده است:
۱. رعایت بهداشت و تمیزی ناحیه جراحی
در چند روز اول پس از عمل، نباید زخم خیس شود مگر طبق دستور پزشک. شست‌وشوی ناحیه باید به‌صورت ملایم و با محلول ضدعفونی‌کننده انجام شود. برای خشک‌کردن محل بخیه، از دستمال یا گاز استریل استفاده کنید و از تماس مستقیم حوله یا دست آلوده خودداری نمایید.
۲. تعویض پانسمان طبق دستور پزشک
پانسمان، بخیه را از آلودگی و اصطکاک محافظت می‌کند. در روزهای نخست، تعویض پانسمان معمولاً هر ۲۴ ساعت یک‌بار انجام می‌شود. در صورت وجود ترشحات زرد یا بوی غیرطبیعی، باید بلافاصله با پزشک تماس گرفته شود، زیرا ممکن است نشانه عفونت باشد.
۳. مصرف داروهای تجویزی
پزشک معمولاً آنتی‌بیوتیک خوراکی یا موضعی و مسکن تجویز می‌کند. مصرف منظم داروها طبق دستور پزشک برای جلوگیری از عفونت و کاهش التهاب ضروری است. از مصرف خودسرانه پماد یا داروهای خانگی خودداری کنید.
۴. پرهیز از خیس شدن زخم در حمام یا استخر
در هفته‌های ابتدایی، نباید زخم برای مدت طولانی در تماس با آب قرار گیرد. حمام باید کوتاه و با آب ولرم باشد. پس از شست‌وشو، محل بخیه را کاملاً خشک و تمیز کنید.
۵. اجتناب از فعالیت‌های سنگین
فعالیت‌هایی که باعث کشش در ناحیه بخیه می‌شوند، ممکن است منجر به باز شدن زخم یا گسترش جای اسکار شوند. بنابراین توصیه می‌شود حداقل تا ۴ هفته از حرکات سنگین، ورزش، یا برداشتن اجسام سنگین پرهیز شود.
۶. تغذیه مناسب برای ترمیم بهتر زخم
رژیم غذایی غنی از پروتئین، ویتامین C، و روی (Zinc) در ترمیم بافتی نقش مهمی دارد. مصرف میوه‌های تازه، سبزیجات و آب کافی نیز به بهبود سریع‌تر پوست کمک می‌کند.
۷. کنترل ورم و کبودی
ورم و کبودی پس از جراحی طبیعی است و معمولاً طی دو تا سه هفته کاهش می‌یابد. استفاده از کمپرس سرد (طبق نظر پزشک) می‌تواند به کنترل التهاب کمک کند.
۸. عدم دستکاری یا خاراندن بخیه‌ها
یکی از اشتباهات شایع بیماران، دست زدن به بخیه یا تلاش برای برداشتن دلمه‌هاست. این کار ممکن است باعث باز شدن زخم یا افزایش جای اسکار شود. اجازه دهید پوست به‌صورت طبیعی ترمیم شود.
۹. استفاده از کرم‌ها و ژل‌های ترمیمی
پس از بسته شدن کامل زخم، پزشک ممکن است کرم یا ژل‌های مخصوص ترمیم اسکار مانند سیلیکون ژل یا کرم‌های ضداسکار تجویز کند. استفاده منظم از این محصولات می‌تواند ظاهر جای بخیه را تا حد زیادی بهبود دهد.
۱۰. محافظت از بخیه در برابر نور خورشید
اشعه فرابنفش می‌تواند باعث تیره شدن جای زخم شود. تا چند ماه پس از جراحی، محل بخیه باید از نور مستقیم آفتاب محافظت شود یا با کرم ضدآفتاب پوشانده شود.
زمان کشیدن بخیه‌ها
زمان کشیدن بخیه‌ها بسته به نوع عمل و محل جراحی متفاوت است:
-
صورت و گردن: معمولاً ۵ تا ۷ روز
-
شکم و سینه: حدود ۱۰ تا ۱۴ روز
-
اندام‌ها یا برش‌های بزرگ‌تر: بین ۱۴ تا ۲۰ روز
پزشک در جلسه‌ی پیگیری وضعیت ترمیم زخم را بررسی کرده و زمان دقیق برداشتن بخیه‌ها را مشخص می‌کند. تأخیر یا عجله در این کار می‌تواند بر نتیجه نهایی اثر منفی بگذارد.
علائم هشداردهنده پس از بخیه
در صورتی که یکی از موارد زیر مشاهده شود، باید فوراً به پزشک اطلاع داده شود:
-
قرمزی یا تورم غیرعادی در اطراف زخم
-
درد شدید یا افزایش تدریجی درد
-
ترشح مایع زرد، سبز یا بدبو
-
باز شدن بخیه یا خونریزی مکرر
-
تب یا لرز پس از جراحی
در صورت بروز هرکدام از این علائم، خوددرمانی یا تعویض خودسرانه پانسمان به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.
نکاتی برای کاهش جای بخیه
جای بخیه بخشی طبیعی از روند ترمیم پوست است، اما با رعایت نکات زیر می‌توان ظاهر آن را به‌حداقل رساند:
-
استفاده از کرم‌های ترمیم‌کننده تجویز‌شده توسط پزشک
-
ماساژ ملایم محل زخم بعد از ترمیم کامل برای بهبود جریان خون
-
پرهیز از کشیدن پوست ناحیه جراحی
-
اجتناب از قرارگیری طولانی‌مدت در معرض آفتاب
-
رعایت دقیق دستورات پزشک درباره کرم‌های ضداسکار
جمع‌بندی
مراقبت از بخیه بعد از جراحی‌های زیبایی، بخش بسیار مهمی از روند درمان و رسیدن به نتیجه نهایی مطلوب است. با رعایت بهداشت، مصرف صحیح داروها، پرهیز از فعالیت‌های سنگین و پیروی دقیق از توصیه‌های پزشک، می‌توان از بروز عفونت جلوگیری کرده و ظاهر بخیه‌ها را به حداقل رساند. به خاطر داشته باشید که ترمیم زخم، فرآیندی زمان‌بر است و صبر و دقت در این مسیر، کلید دستیابی به نتیجه‌ای زیبا و طبیعی است. برای دریافت مشاوره تخصصی درباره مراقبت‌های بعد از جراحی‌های زیبایی، می‌توانید با کلینیک دکتر حامد کبیری تماس بگیرید تا بهترین راهکارها برای بهبود سریع‌تر و کاهش جای زخم به شما ارائه شود.
